dinsdag 29 september 2009

Glans eraf?

Ja, je leest het goed. Ik vraag me af of de glans eraf is. Het valt me de laatste tijd hoe langer hoe vaker op dat er veel vuil langs de kant van de weg ligt, gebroken glas, etc. Laatst zag ik iemand met een halfvolle (of half lege, afhankelijk van je kijk op het leven) fles sterke drank in zijn hand liep. Bij het oversteken zijn er hoe langer hoe vaker auto's die niet voor je stoppen als je maar naar de overkant kijkt, al dan niet met zebra. Een vrouw uit de vrouwengroep vertelde me dat ze in haar eerste baan uitgebuit werd. Dat bij andere banen haar verteld werd dat ze minder zou verdienen dan een Noor omdat, kort gezegd, ze buitenlander was.

Nu weet ik wel dat Noorwegen niet het beloofde land is en dat Noren gewone mensen zijn, net als Nederlanders en andere buitenlanders. Maar toch, gevoelsmatig, had ik het idee dat Noren hoffelijke mensen waren, eerlijk, recht door zee, en tegen pesten. En als je dan merkt dat ze inderdaad gewone mensen zijn valt dat tegen, hoewel je verstand je verteld dat daar geen reden voor is.

Waar het op neer komt, is dat het gewoon begint te worden. We beginnen gewend te raken aan Noorwegen, waardoor de variaties die je eerst niet zag omdat alles nieuw was, nu wel op beginnen te vallen. We zijn zo gewend dat het schoon is, dat het vuil zichtbaar wordt. Die man met de fles sterke drank had hem van de straat gevist. Volgens mij om hem op te ruimen, volgens Martijn om hem thuis leeg te drinken. Het moeilijk aan een baan komen, geldt ook voor Noren die in het buitenland hun opleiding gevolgd hebben en niet alleen voor buitenlanders (inside information). Wat dat betreft heeft Martijn het geweldig gedaan door meteen een baan op zijn niveau te vinden. De meeste immigrantenmannen hier beginnen in een visfabriek en de vrouwen op een barnehage of als schoonmaakster. Het feit dat het gewoon begint te worden, zorgt er ook voor dat ik het moeilijker vind om de rubriek "opgevallen" te blijven vullen.

Waar het verder op neer komt, is dat ik de volgende fase binnen een emigratie-traject bereikt heb. Zie http://www.norsk.nl/bewustemigreren.htm voor een compleet verhaal over wat er op je af komt als je emigreert.

Maar de plannen voor deze week: vrouwengroep op maandag, Noorse les op dinsdag, Noorse literatuurles op woensdag, lunch en klimafspraak op donderdag, twee dagen vrijwilligerswerk bij ordkallotten, een literair festival, op vrijdag en zaterdag. Naast het huishouden en dat soort zaken. We vermaken ons wel.

Zoals de Noren zelf zeggen: je weet dat je te lang in Noorwegen geweest bent als
-je begint te geloven dat als Noorwegen niet bestond, de wereld snel ten onder zou gaan
- je alleen je eigen drinken koopt bij de bar, zelfs als je met een groep bent.
- je niet verbaasd bent als de persoon voor je de deur niet voor je openhoudt
- je denkt dat er geen slecht weer bestaat, alleen maar slechte kleding
- je meestal om 11 uur luncht en je avondeten om 3 uur hebt.
- je vis op 5 verschillende manieren kan bereiden zonder hem te koken.
- je al je vrije tijd buiten doorbrengt, ongeacht het weer
- je je netjes aankleedt voor sociale gebeurtenissen en alledaags gekleed gaat voor werk.
- wanneer een vreemdeling op straat naar je glimlacht, je denkt dat hij dronken is, gek is, Amerikaan is of alle drie de mogelijkheden tegelijk.

groetjes,
Liesbeth

maandag 28 september 2009

Het weer

Martijn en Romke hebben weer eens het halve Polarinstitutt getroffen in de hutten die ze aandeden. Het blijft zo een klein wereldje. Het wereldje was boven zelfs zo klein dat ze door de sneeuw die viel niet al te veel meer konden zien. Dat was ook een van de redenen om alle hutten die ze tegenkwamen maar aan te doen. Even opwarmen en drogen.

Die sneeuw daarboven kunnen we vanuit ons huis goed zien liggen. De hele week al zien we elke ochtend dat de sneeuwgrens iets naar beneden is gezakt, om 's avonds te constateren dat hij weer gestegen is. Jitske had nog de goede opmerking dat hij dat toch wel zou doen. Hij zou zakken tot hij in Tromsø was, en dan zou de sneeuw weer stijgen.

De ganzen hebben ook door dat het serieuzer begint te worden. Ze vlogen vanochtend in grote getale over ons huis richting zuiden. Niet alleen de ganzen, ook Martijn heeft het door. Na een opmerking van mij over wanten, mutsen, sjaals, heeft hij daar toch maar wat van meegenomen toen hij ging wandelen. Toen hij terug kwam, mocht ik zelfs thermo-ondergoed gaan kopen. Dus ik stop nu om naar de soppel te gaan om te zien wat die allemaal hebben.

groetjes,
Liesbeth

zondag 27 september 2009

klær og bærplukking

Oftewel, kleren en bessenplukken. (Ik moet toch iets doen aan jullie Noorse opvoeding ;-)

Nu het weer wat slechter wordt, dat wil zeggen wat meer regen en wat kouder, valt het op dat alle kleine kinderen bijzonder functioneel gekleed gaan. Wanten, dunne muts waar een dikkere overheen kan, regenlaarzen, regenbroek, regenjas. En dan natuurlijk lekker in de plassen stampen, zonder dat de ouders/creche vindt dat dat niet kan omdat ze dan nat/koud/vies etc. worden. Ik begin nu te snappen waarom de hut waar we een keer met Jitske en Romke naar binnen vluchten na 3 dagen in de tent weggehageld/regend/sneeuwd te zijn ons na een jaar nog herkenden. Onze kinderen waren totaal niet gekleed op het weer, volgens Noorse begrippen dan. Wij vonden dat we uitstekend ons best hadden gedaan.

Ook vandaag voor het bessenplukken, werden wij buitenlandse vrouwen goed geinstrueerd wat we nodig hadden om de dag door te komen. Namenlijk wanten, muts, warm drinken, iets te eten, regenkleding en laarzen. En we werden gecontroleerd bij aankomst en er waren reservespullen voor diegenen onder ons die het niet begrepen hadden, eigenwijs waren of wat dan ook. Dat controleren gebeurde bij mij ook toen ik op sopptur was.

Bij het bessenplukken heb je ook speciale spullen, trouwens, net als bij het paddestoelenplukken. Bij het paddestoelenplukken heb je je paddenstoelenmand en je mes, bij het bessenplukken heb je een afsluitbare emmer en een bessenplukker. Dat laatste is een soort hark/vork met daarachter een bakje om alles wat je van de struiken ritst in op te vangen. Erg handig, je plukt veel sneller een 10-liter emmer vol. Maar je krijgt ook veel meer werk achteraf omdat alle rotte bessen, blaadjes, takjes etc. er nog uitgevist moeten worden. Bovendien krijg je alle bessen door elkaar. Als je ze apart wilt hebben omdat je de verschillen goed wilt proeven bv. of omdat je een speciale taart wilt maken is met de hand plukken toch handiger. Alleen moet je dan vingerloze handschoenen hebben of koude handen hebben.

Het fijne van een groep nieuwkomers met begeleiders, is dat het makkelijker is om inlichten te krijgen over van alles en nog wat. We zijn op zoek naar ski's omdat Jitske op skitur gaat met school en het ons sowieso handig lijkt om ze te hebben van het winter. De fretex (een soort 2e handswinkel voor het goede doel) had ze niet. De 2e handsmarkt van de Remiks is alleen elke eerste zaterdag van de maand in het centrum. Maar ze schijnen ook elke dag bij het bedrijf zelf een tent te hebben met van alles en nog wat. En er werd me verzekerd dat er ook ski's waren. De begeleiders waren gelukkig Noor genoeg om te kunnen vertellen waar je op moest letten als je ski's kocht. Ga je langlaufen dan moeten de ski's smal zijn, wat langer zijn dan je zelf bent (tot je pols als je je arm boven je hoofd uitstrekt) en de skistokken moeten tot in je oksels komen. Dus ik ga morgenochten naar de soppel om ski's te zoeken.

Martijn en Romke zijn gisteren op huttetocht vertrokken. Ze hebben de sleutel meegenomen van de DNT en deze keer hebben ze ook aan eten gedacht. Ik ben benieuwd of ze het koud gehad hebben, want de laatste twee nachten heeft het in de bergen weer gesneeuwd.

vrijdag 25 september 2009

Aanvulling webcam

Met de webcam uit het vorige berichtje kun je ook precies mijn werk bekijken, dat ligt naast het Polaria. Kies dus POLARIA, dat zijn die vijf witte omgevallen dominostenen.

Het gebouw dat ernaast staat, haaks op het water, is Polarmiljøsenteret, waar onder andere het NP gevestigd is. Mijn kamer zit aan de achterkant, ik kijk uit over de lage lange witte gebouwen. Ik kan dus net niet live vanuit mijn raam naar de hele wereld zwaaien :-)

Als je trouwens CENTRUM kiest, zie je links een groot rood gebouw. Dat is de Kongsbakkenschool, waar Liesbeth literatuurles volgt. Ga je vandaar ongeveer 1 beeldbreedte naar links, dan kom je bij het Alfheimstadion. Net rechts daarvan staat ons huis, maar niet zichtbaar, want achter de bomen van de overbuurman...

Martijn

woensdag 23 september 2009

Live naar Tromsø kijken

Hoi,

Als ik uit het raam kijk, zie ik aan de overkant van het dal fjellheisen, letterlijk de berglift. Boven aangekomen is er een groot terras met prachtig uitzicht over de stad.

Wat leuk is, is dat er ook en webcam hangt. Op zicht niet heel bijzonder, dat zie je vaker. Maar deze webcam kun je zelf bedienen. Je kan een aantal voor-ingestelde plaatsen bekijken zoals de aanlegplaats van de hurtigruten (de veerboot). Handig om te kijken of je de aardappels al op moet zetten als je geliefde met de boot komt :-). Maar je kan zelf ook naar links en rechts, onder en boven kijken en in- en uitzoomen, en een fotootje maken. Echt super leuk!

http://www.fjellheisen.no/?side=webkamera

Veel plezier
Martijn

Naar de tandarts

Vandaag ben ik naar de tandarts geweest.

Vrijdag begon er opeens een kies op te spelen. Flinke pijn, zomaar opeens. Na een half uurtje zakte het weer. Het zal wel, dacht ik toen. Maar met enige regelmaat kwam de pijn weer terug. Na een dag of twee had ik door dat warm, koud en eten/drinken allemaal redenen voor een minder fijn half uurtje pijn waren. Iedere keer als ik buiten was (en zó koud is het echt nog niet) was het mis. Dronk ik een kop thee daarna (lekker warm), idem. Eergisteren werd de pijn zo erg, dat er wat moest gaan gebeuren. Dit ging niet vanzelf weer over na een paar dagen....

Liesbeth heeft de tandarts gebeld. Die zit 100 meter van m'n werk, dus ik kon gelijk langslopen om een afspraak te maken. Op 30 oktober hadden ze wel een gaatje. Toen ik vertelde dat ik dat wel erg lang vond, hadden ze opeens door dat ik echt pijn had. Blijkbaar niet duidelijk genoeg verteld in het Noors... Vanmorgen om 11 uur kon toen gelukkig óók. Met een fotootje en wat koude lucht (auw-auw-auw) was de oorzaak snel gelokaliseerd: een zenuw onder een grote vulling rechtsboven die was gaan ontsteken. Verdoven, openboren, nog een foto, zenuw schoonmaken en een noodvulling.

Over drie weken moet ik terugkomen voor de definitieve behandeling. Wortelkanaalbehandeling? Zo goed is m'n Noors nou ook weer niet...

Na afloop krijg ik een recept mee voor Ibuprofen, en dat was nodig ook nadat de verdoving uitgewerkt was... na een half uurtje sidderen begint het spul te werken, en kan ik me weer op m'n werk concentreren. Daarna gelukkig geen pijn meer...

Hier krijg je niet na een maand of zo eens een rekening thuis. Nee, of je na afloop gelijk even wilt pinnen. Ik ben niet meer verzekerd sinds we in Noorwegen wonen; slechte timing dus van die kies; de tandarts is hier een dure grap...

Martijn

Bildeling



Maandag ben ik naar een bijeenkomst van Grønn Hverdag geweest. Zeg maar de Noorse milieubeweging. Die zijn bezig om te kijken of ze in Tromsø een systeem van bildeling op kunnen zetten. In Nederland hebben we Greenwheels; in de grote steden in Noorwegen en Zweden doen ze aan bildeling (bil is auto, en nee, de auto wordt niet in tweeen gedeeld, maar gedeeld met anderen). Alleen Tromsø was daar nog net te klein voor. Nu is er dus een initiatief om ook hier zoiets op te zetten. De pr-meneer van bilding Oslo kwam e.e.a. toelichten, en inventariseren hoeveel belangstelling er hier is.
Belangstelling was er genoeg: er waren iets van 18 mensen die mee wilden doen, plus wat er maandagavond niet kon maar wel belangstelling heeft... 20-30 personen zijn genoeg om het systeem levensvatbaar te maken. Maar voor het zover is, zijn we wel een paar maanden verder...

Uiteraard was ook de pers ter plaatse, en sta ook ik nu eindelijk in de krant. Let op m'n nieuwe Noorse trui, zaterdag door Liesbeth feilloos uit een stapel truien gered :-) Ik ben gisteren en vandaag diverse keren aangeschoten, dat ik in de krant gezien was. Zo duidelijk sta ik toch niet op de foto? Maar ja, Tromsø is klein, hé?



Opvallende verschillen met Greenwheels:
- greenwheels concureert niet met gewone autoverhuurders: meer dan 24 uur huren is in Nederland heel erg duur; in Noorwegen wordt bildeling óók gebruikt om een paar weken een auto te huren,
- in Nederland betaal je borg, hier moet je een aandeel kopen (á 5000 kronen) om mee te mogen doen,
- hier maken ook bedrijven gebruik van bildeling.


Martijn

Visitkort

Opgevallen

- zelfs bij 3 graden zie je nog mensen in t-shirt lopen
- zelfs bij 3 graden zie je mensen nog ijsjes eten
- zelfs bij drie graden zie je nog mensen op (onverwarmde, niet-overdekte) terrasjes zitten
- ook bij twaalf graden zie je bovenstaande, maar dan valt het meer op dat er mensen zijn die met mutsen en sjaals rondlopen.
- bij onze eerste energierekening waren de vaste kosten hoger dan onze verbruikskosten. Vandaar dat de meeste Noren rustig stoken met het raam open. Zuinig zijn met energie zet niet zoveel zoden aan de dijk.
- er is een tekort aan tandartsen, zoals eigenlijk van te voren al duidelijk was
- gelukkig hangen ze briefjes op als ze weer tijd hebben om volwassen patienten aan te nemen
- om een vaste huisarts te hebben, heb je ook je persoonsnummer nodig en een code die je bij je skattekort (belastingkaart) krijgt
- om van huisarts te wisselen heb je dat ook allemaal nodig. (gelukkig hebben we nog geen huisarts nodig gehad)
- ik heb geen zin om door de regen te gaan voor nieuw WC-papier, maar ik zal we moeten (is dit eigenlijk wel opvallend?)
- hoewel we denken dat het huishouden nu wel goed loopt, maken we nog regelmatig fouten. Bijv. rollen keuken-papier kopen ipv WC-papier (vandaar dat ik er nog een keer op uit moet), havermeel kopen ipv havermout (de verpakking is exact hetzelfde, er staat allen mel ipv gryn op), kookkoffie kopen ipv filterkoffie (ook hier is de verpakking exact hetzelfde alleen kok ipv filter). We zullen dus toch nog beter moeten kijken.

groetjes,
Liesbeth

dinsdag 22 september 2009

Vrouwengroep

Op maandagnamiddag is er een leesgroep voor buitenlandse vrouwen in de bibliotheek. Als Nederlands stel ik me dan een groepje Turkse en Marokkaanse vrouwen voor. Per slot zie je dat in Nederland als er over buitenlands vrouwen gesproken wordt. Maar omdat ik weet dat ik hier ook een buitenlandse vrouw ben, ben ik er toch maar naartoe gegaan. Een mooie gelegenheid om Noors te spreken en te lezen en om nog wat mensen te leren kennen.

En inderdaad waren er Russinnen, Liberianen, Canadezen, Duitsers, Tsjetsjenen, nog wat andere nationaliteiten die ik vergeten ben en ik als eerste Nederlandse die aan de bijeenkomst deelnam. Oftewel, hun verzameling nationaliteiten is met een groter geworden. We hebben eerst een voorstelrondje gedaan zodat de twee cursusleidsters een idee hadden van onze vaardigheden. De bedoeling was namenlijk dat de groep in 2-en gesplitst zou worden op niveau. Degenen met de minste ervaring zouden kinderboeken lezen en degenen met meer ervaring zouden volwassen literatuur lezen. Maar voor we splitsten moest er eerst nog een bessenpluktocht geregeld worden en recepten voor de geplukte bessen besproken worden. Oftwel, zondag ga ik op bessenpluktocht en ik heb nu allemaal lekker recepten om kraaibessen en bosbessen te verwerken. Daarna hebben we met ons allen een kinderliedje gezongen. Ook leuk, de tekst en de noten heb ik mee naar huis, dus ik kan oefenen zodat het de volgende keer beter gaat.

En daarna lezen. Om de beurt een stukje voorlezen en proberen de moeilijke woorden te verklaren met andere niet moeilijke woorden. Daar begin ik beter in te worden. Een paar weken geleden bij Noorse literatuur had ik vaak dat ik wel begreep wat een woord betekende, maar dat is iets compleet anders dan uitleggen wat een woord betekent. Blijkbaar gaat mijn Noors nog steeds vooruit.

Opgevallen:
- licht is blijkbaar niet verplicht voor fietsers. De meeste fietsers hebben geen licht of reflector. Sommigen hebben een reflector en nog veel minder hebben licht
- behalve fietsers en auto's zie je eigenlijk geen verkeer, zelden een motor
- ik heb al een fiets met hulpmotor gezien, staat wel gek bij een mountainbike
- de meeste stoepranden zijn van natuursteen ipv beton
- de meeste huizen zijn houtskeletbouw, ook de wat hogere van drie of vier verdiepingen
- het fødselsnummer is ook nodig voor klantenkaarten, tandartsen, en meer van dat soort zaken waar je denkt dat niet nodig te hebben

groetjes,
Liesbeth

zondag 20 september 2009

Klassetur

Klassen gaan hier ook op schoolreis, maar anders dan bij ons schijnen ze zelf het geld ervoor bij elkaar te moeten sprokkelen, ongeveer zoals bij de scouting. Jitskes klas gaat naar Riga, maar of dat dit schooljaar of volgend schooljaar is, weet Jitske niet. Van Romke heb ik nog niets vernomen over een klassetur.

Bij de plaatselijke super zag ik van de week twee meisjes wafels bakken, de opbrengst was voor hun klassetur. In de brievenbus kregen we een uitnodiging voor een loppemarked, een tweedehandsmarkt, waarvan de opbrengst voor een klassetur was. De loppemarked werd in de gymzaal van Sommerlyst gegeven. Wij er dus heen om eens te kijken wat dat hier nu inhoud (en als echte Hollanders, natuurlijk ook om te kijken of er een koopje te halen viel). Het viel niets tegen wat er aanwezig was, ski's, kleren, boeken, servies, etc. etc. net een vrijmarkt bij ons. En natuurlijk koffie met iets lekkers, zoals wafels. Maar helaas waren de ski's voor te kleine kinderen bedoeld dan voor de onze, dus die hebben we niet kunnen kopen. Er waren wel echte Noorse truien, handgebreid, voor 20 kronen. Dus nu hebben Martijn en ik alletwee een echte Noorse trui. Lekker warm en kriebelig.

Voor de ski's zullen we nog maar naar een paar andere tweedehandswinkels gaan, zoals het Leger des Heils, of van de afvalophaler. Die laatste heeft een keer in de maand een loppemarked. Want die ski's heeft Jitske nodig voor een skitur met de klas die nog voor kerstmis plaats gaat vinden zodra er voldoende sneeuw gevallen is.

groetjes,
Liesbeth

zaterdag 19 september 2009

Cijfers op school

Je kunt hier cijfers van 1 tot 6 krijgen. Zes is het beste en een is het slechtste. Er wordt bij de belangrijkere zaken van te voren aangegeven wat je moet kunnen/weten voor welk cijfer. Bijvoorbeeld voor muziek: als je niets gedaan hebt krijg je een een, als je wel geoefend hebt maar het lijkt nergens op een twee, als je de akkoorden wel kunt spelen maar niet vlot kan wisselen een drie, als je wel vlot kan wisselen een vier, zit er ook wat muziekaal gevoel bij een vijf en als je het liedje er ook nog bij kan zingen krijg je een zes. En zoiets krijg je ook bij taal etc.

Jitske had voor haar tur een 5plus gekregen. Ze had geen zes omdat ze geen brander had. Die had ze bij de inspectie ook niet bij zich, maar ze had toen begrepen dat ze wel op het kampvuur kon koken. Ze mocht van ons de benzinebrander ook niet mee omdat ze nog niet geleerd heeft daarmee om te gaan. Dus ze werd voor haar gevoel afgestraft omdat ze van ons iets niet mee had mogen nemen. Ze had nog wel een plus erbij gekregen omdat ze een rugzak en matje had uitgeleend aan een meisje uit haar klas. Dus eigenlijk ook iets waarbij onze goed/afkeuring een rol speelde. Het is dus niet altijd duidelijk hoe cijfers opgebouwd zijn en het komt in ieder geval op Jitske niet rechtvaardig over.

Bij mat en helse moest ze eten om een cijfer te krijgen. Ze mocht zelfs niet ieder weg dan dat ze gegeten had.

Liesbeth

Banken

Nu we ons personsnummeret hebben, kunnen we rekeningen gaan openen. Dat wil zeggen, Martijn had er al een op zijn D-nummer gekregen. Toen deden ze wel een beetje moeilijk tot ze zagen dat hij bij een andere bank flink wat geld had staan (onze borg voor het huis hier), toen kon hij een rekening aanvragen met bankpas. Die bankpas kreeg hij eerst niet mee omdat er nog geen geld op zijn rekening gestort was, maar na enig aandringen kreeg hij hem hem toch. Want zonder pas werkt de paslezer niet, zonder code uit de paslezer kan je geen geld overmaken en zonder geld krijg je geen pas. Gelukkig begrepen ze het probleem. (Ik volgens mij niet meer in de tussentijd, want als je goed gelezen hebt, staat er in de vorige zin onzin).

De bank is vriendelijk ingericht. Er hangen gordijnen voor de ramen, houtsnijwerk aan de muren, er staan fijne stoelen om op te zitten wachten, er staan wat bloemen en planten. Je komt eerst bij de klantenontvangst. Die trekken een nummertje voor je en houden in de gaten of je reageert als er een volgend nummer komt. Als je aan de beurt bent, kom je bij een bureau met extra stoelen ernaast ipv aan een balie. De man die mij hielp, nam alle tijd om alles uit te leggen en toe te lichten. En dat terwijl het na sluitingstijd van de bank was.

Die sluitingstijd bij deze bank ligt om half vier. In Nederland ben ik gewend dat er dan al voor sluitingstijd gezorgd wordt dat er geen klanten meer binnen komen, zodat er op sluitingstijd zo goed als niemand meer is, zodat ze echt dicht kunnen. Hier gaat pas op of een kwartier na sluitingstijd de deur dicht. Alle klanten die er zijn worden rustig afgeholpen. In mijn geval tot een half uur na sluitingstijd, in Martijns geval tot een uur na sluitingstijd. Bij het belastingkantoor en bij het bevolkingsregister ging het ook zo. Klinkt goed als ik ze apart noem, maar ze zijn hier een loket.

Gisteren was ik weer bij de bank, nu samen met Martijn, want we wilden nog een en/of openen en daar moesten we samen voor komen. De dame die Martijn destijds (4 weken geleden) geholpen had, herkende hem en vroeg of alles goed was. De man die mij de dag ervoor geholpen had, wist nog waarvoor ik zou komen en hielp ons met alles wat nodig was. Hij gaf ons nog een compliment over ons Noors. Toen hij ons afleverde bij de man waar we een inboedelverzekering afsloten, zei hij nog tegen die andere man dat we zo flink waren met Noors. Blijkbaar wordt het erg gewaardeerd dat je je best doet om de taal te spreken.

De inboedelverzekering liep iets anders dan gedacht. Na een aantal vragen die voor ons gevoel voorbereidend bedoeld waren, waren we opeens klaar. We hoefden niets te tekenen of wat dan ook. En dat terwijl we voor onze rekening moesten tekenen, voor het netbankieren apart moesten tekenen, voor onze pas moesten tekenen, en misschien ben ik nog een handtekening vergeten. Het was gewoon klaar en we konden gaan.

groetjes,
Liesbeth

donderdag 17 september 2009

b r e e d

Hoi,

Jullie hebben het vast al gezien, ik heb mijn kennis van websites ingezet om ons blog in de breedte wat op te rekken. Als iemand het te breed vind voor zijn/haar scherm, laat het dan even weten.

Martijn

Tilkallingsvikar

Er waren 31 sollicitanten waarvan 9 opgeroepen waren voor gesprek. Ik ben per direkt ingeschreven als oproepkracht. Ze wilden ook weten of ik eventueel een vaste baan wilde hebben, maar dat leek me een beetje te vroeg om dat al te doen. Laat me eerst maar een poosje oproepkracht zijn. Bovendien is het de vraag of ze me daarvoor gekozen hadden.
En berekenend als ik ben, ben ik vergeten te vragen hoeveel dat oplevert, hoe groot de kans is om opgeroepen te worden, arbeidsvoorwaarden, etc. Ach ja, ik stuur er wel een mailtje achteraan. Verder suggereerden ze me om bij de hogeschool binnen te lopen en daar bij de lerarenopleiding langs te gaan om te kijken of die me niet konden gebruiken. Ze vertelden me dat mijn vaardigheden buitengewoon waren (als ik tenminste dat laatste goed verstaan heb ;-)

Gisteren kwam ons Noorse persoonsnummer binnen. Dus nu kunnen de skattekort en de verzekering geregeld worden. Ik kan nu ook een rekening openen. Dat laatste heb ik dan ook maar meteen gedaan toen ik van het sollicitatiegesprek terugkwam. Per slot zal ik binnenkort inkomen hebben. Ik moet het nog aan de school melden.

Er valt hier natte sneeuw naar beneden en de bergen op het vaste land zijn met echte sneeuw bedekt. Toen we dat ontdekten hebben we de kachel maar aangemaakt. Per slot moeten we geoefend hebben voor als het serieus wordt.

Jitske is vandaag de hele dag naar de bioscoop geweest. Gisteren heeft ze bij 'mat og helse' fiskekaker klaargemaakt vanaf de schoongemaakte maar nog niet gefileerde vis. Ze moest ook op tijd thuis zijn omdat ze naar de tandarts moest. Ze vroeg dus of ik een briefje wilde schrijven dat ze voor het opeten van de maaltijd thuis moest wezen. Helaas trapte de leraar daar niet in. Die vond dat ze op moest eten wat ze gemaakt had. Ze wil het eigenlijk niet weten, maar ze vond de fiskekaker best lekker. Of ik ze niet eens klaar wilde maken. Mat og helse is o.a. eten koken en alles wat daarbij hoort, dus bloemen plukken om de tafels gezellig te dekken, het dekken, eten, afruimen en afwassen hoort er ook bij.

Romke heeft het naar zijn zin op de circusschool. Ze zijn daar zo serieus met circus bezig dat hij o.a. opdrukoefeningen heeft om thuis te doen. Ze zijn ook veel meer bezig met warming up en rekken in vergelijking met Cirkus Rotjeknor.

Opgevallen:
- onze berkeboom is in twee weken tijd al helemaal geel geworden en gedeeltelijk al kaal. Dat vind ik best snel gaan
- op het haardhout zit baardmos. Dat is een korstmos dat in Nederland niet meer voorkomt vanwege de luchtverontreiniging. In de Ardennen kon je het 30 jaar geleden nog wel af en toe vinden, maar stond het al op de rode lijst van beschermde soorten
- op zondag hoor je hier de klokken luiden, net als ik vroeger toen ik jong was ze hoorde. Misschien dat ze in Capelle ook luiden, maar dat ik het daar niet meer hoor
- het is om half acht 's avonds al donker
- het is om half zeven 's ochtends al licht
Beide zullen wel komen omdat we hier verder naar het oosten leven dan in Nederland.

Liesbeth

Allerlei

Bij literatuur hadden we het stuk "Faderen" van Bjørnstjerne Bjørnson (als ik de naam uit mijn hoofd goed spel), nationale romantiek. Dat ging over een boer die met de kerk status voor zijn zoon koopt. De zoon moet alleen gedoopt en niet met de grote hoop mee, bij de belijdenis moet hij op de eerste plaats staan (dat is de belangrijkste plaats), en bij het trouwen moet het ook op en top. Maar de boer wil niets voor zichzelf. Dan overlijdt de zoon voor het trouwen en de vader gaat eindelijk naar de kerk omdat hij inziet dat de kerk er niet voor status is, maar voor je zieleheil (of tegenwoordig zielenheil?) en troost. Impliciet heeft dit stuk veel kritiek op de kerk, omdat die zich laat gebruiken voor deze doeleinden. Wat ik grappig vond, is dat dit net zo goed een boer in Nederland had kunnen zijn. Ik vond het niet zo nationalistisch. Het enige dat ik nationalistisch vond, waren de gewoontes in de kerk.

Over nationalistisch gesproken, de Noren zijn zo trots op hun matpakke. Zo van, dat doen wij nou en dat hoort bij ons. Op het paddenstoelenwiekend werd er bij de Luikse dame en bij mij naar gevraagd. Helaas voor de Noren bleek dat wij dat alletwee ook deden. Alleen is bij het matpakke van de Noren het zo dat ze enkele boterhammen beleggen en daar een papierje op leggen tegen het plakken aan de volgende boterham en op die manier stapelen. Dus er is toch een verschil

Opgevallen:
- bij de verkiezingslokalen hing de vlag uit
- Noren vinden dat het lang duurt als er na de verkiezingen niet binnen een paar weken een regering is
- tijdens het paddenstoelenwiekend is er niet een keer over de verkiezingen gesproken (ik ben trouwens vergeten om naar het opkomstpercentage te kijken)
- een minderheidsregering is hier normaal. Bij een meerderheidsregering wordt er angstig gekeken of die zich niet dictatoriaal op gaat stellen
- lichaamscontact is hier normaler dan in Nederland. Iemand die ik al een keer gezien had, gaf me een omhelzing. Iemand anders die ik voor het eerst zag, aaide over mijn arm. Jitske vertelde ook dat op school dat soort zaken gebeuren. Dus het lag niet alleen aan die twee personen die ik ontmoet had.
- op school wisselen de leraren van lokaal ipv de leerlingen
- leerlingen hebben vaak hun schoenen uit op school (en lekkere warme pantoffels aan). Dat kan natuurlijk makkelijker als je toch niet van lokaal hoeft te wisselen. Bij Martijn op het werk zijn er ook mensen die dat doen.

groetjes,
Liesbeth

dinsdag 15 september 2009

jobb

Hoera,
ik ben gebeld om een sollicitatiegesprek te hebben bij een barnehage. Mijn eerste echte gesprek.

Paddestoelenwiekend

Hoe zat het ook alweer met de spelling van paddestoel? Is dat met of zonder een tussen-n? Ik ben de weg een beetje kwijt na twee spellingshervormingen die na mijn officiele opleiding plaatsgevonden hebben. (Wiekend schrijf ik trouwens bewust met een 'ie', per slot was dat de alternatieve spelling ooit).

Vrijdag netjes door Geir opgehaald. Onderweg gestopt om paddestoelen te plukken, zodat met behulp van die paddestoelen de eerste inleiding gegeven kon worden. Die paddestoelen werden op een begraafplaats geplukt. Ergens had ik het gevoel dat dat niet netjes was. Toen ik daarover probeerde te praten, dacht Geir dat ik dacht dat het was omdat de mycelia tot ver onder de grond konden komen. Ook bleek dat Noren altijd overal voor bedanken. Ook op grafzerken stond nog: "takk for alt".

We hadden een file. We zijn ongeveer een half uur vertraagd. Gelukkig kwam die file door wegwerkzaamheden. Uiteindelijk waren we om twee uur vertrokken en kwamen we om zeven uur aan. Het avondeten zou om acht uur zijn. Dat was een half uur naar achteren geschoven vanwege die wegwerkzaamheden.

We bleken met ons achten te zijn. Die eerste avond was alleen maar voor leden bedoeld. Eerst maar een aperitiefje. Er werd wiskey besteld. Apart. Ik zou dat niet echt als starter nemen. Er was een dame die port bestelde, maar die kwam dan ook uit Luik. Alle echte Noren namen wiskey. En dat bleek ook de verassing van de vereniging te zijn. De drank werd betaald tot en met het dessert. Het viel me op dat iedereen toch beschaafd bleef drinken en niet meteen los ging. Beschaafder dan Nederlanders.

We hadden heerlijke pepperlaks en lam in bosbessen gemarineerd. Bij het avondeten bleek ook dat hier alle handen op schoot liggen en niet op tafel als ze niets te doen hebben. Ik was de enige die op tafel leunde. Een beetje Engels dus. Als je in Engeland soep eet bv. dan ligt de ongebruikte hand op schoot.

Zaterdagochtend zouden we tussen half negen en half tien ontbijten. Dat was de eerste keer dat ik Noren later zag komen dan afgesproken. Maar dat kan natuurlijk ook kloppen. Ontbijt tussen twee tijdstippen is iets anders dan ontbijten op een bepaald tijdstip. En daarna de inleiding op eetbaar en oneetbaar. Die had ik al een keer van Lasse en een keer van Geir gehoord. Het was leuk om hem nog een keer van Lasse te horen. Ik kon merken dat ik al veel meer verstond dan de eerste keer (of misschien was ik meer aan zijn stem gewend). Lasse en Trine keken bij hun verhaal regelmatig naar Geir. Het bleek dat hij ze hun kennis had bijgebracht en het soppeksamen had afgenomen.

Tijdens het plukken was er een mevrouw niet op de afgesproken tijd terug bij de auto. Daar werd toch wel meer op gemopperd dan ik verwachtte. Per slot hadden we niet zo'n vol programma. Maar het is wel degelijk dat afgesproken tijd de afgesproken tijd is. Ze bleek geen horloge bij zich te hebben. 's Avonds hebben we nog geleerd hoe je paddestoelen moet drogen en hoe je ze kan gebruiken als ze gedroogd zijn.

En de volgende ochtend alweer naar huis. Toen ik 'takk for alt' (bedankt voor alles) tegen Geir zei, kreeg ik te horen dat ik nog niet dood was. "Takk for nå' (bedankt voor nu) is een uitdrukking die je wel kan gebruiken.

groetjes,
Liesbeth

zondag 13 september 2009

Ode aan De Noorse Nagelborstel

Zoals jullie hieronder hebben kunnen lezen, heb ik gisteren geverfd. Zwart. Dus dat betekent (in ieder geval als ík verf) dat ik dan ook zwarte handen heb. Gelukkig kun je die met een doekje en wat terpentine of zo weer prima schoonmaken. Alleen die rouwrandjes onder je nagel, da's lastiger.

In Nederland heb je daar een apparaatje voor: de nagelborstel.



Een onhandig houten blokje met aan twee kanten een borstel. Daardoor is het kreng nauwelijks goed vast te houden. De ene borstel is groot en zo zacht dat ie niet bruikbaar is voor het serieuze schrobwerk. De ander borstel is wel lekker stevig, maar ligt om onverklaarbare wijze verzonken in het houtblokje, zodat je voortdurend je vingers aan het hout stoot als je die kant probeert te gebruiken.

Nee, dan de Noorse borstel. 't Is een wonder van vernuft en eenvoud: vrolijk gekleurd plastic, een grote stevige borstel en een handig handvat. Heerlijk om mee te schrobben en supereffecient. Ik kan morgen met een gerust hart en schone nagels naar m'n werk, dus.

Hier is is dan:



Martijn

Alweer wandelen

Hoi,

Romke, Jitske en ik zijn alweer wezen wandelen. Het weer voorspelde lekker te worden, en wandelen hier is leuk.

Dit keer hebben we een wat langere tocht gemaakt: van Kroken via Skarvasshytta, Nonsbu en Trollvassbu naar de weg aan de andere kant van het schiereiland; zo'n 30-40 km. Lekker weer, gezellige hutten en grappige ontmoetingen.

Gistermiddag lagen we lekker niks te doen (boekje lezen, thee drinken) in Nonsbu hytta, toen Ella binnenkwam. Zij is samen met een vriendin van haar verantwoordelijk voor het onderhoud van de hut. Het was mooi weer, dus tijd voor verven. Omdat ik toch niets te doen had, vroeg ik of ik zou helpen. Dat was goed, als ik echt wilde. Tuurlijk, een uurtje of wat verven is óók ontspannend, en nog nuttig ook. En met z'n tweeen ook leuker. Uiteraard kwam het gesprek op waar ik woon, wat ik voor werk doe en zo. Toen ik vertelde dat ik op het NP werk, was de volgende vraag: bij welke afdeling, en toen: o, dan ken jij Are zeker ook? Ja hoor, het is weer zover: mensen die elkaar via via kennen :-). Zoals we al eerder gemerkt hadden is Tromsø in sociaal opzicht echt héél klein.

Aan het eind van de wandeling eindigden we op een parkeerplaats langs de weg. Dat was om half drie; de bus zou om half zeven gaan, dus we hadden bedacht te proberen te liften, al is het maar om de tijd te doden. De weg was een prachtige strook asfalt van horizon links (naar Tromsø) tot horizon rechts. Leeg. Errug leeg. Geen auto te zien. Oeps. Na een minuut horen we een auto aankomen, maar helaas van links. Daar hebben we dus niks aan. De auto draait echter de parkeerplaats op waar wij staan te liften, er stappen twee Noren uit die op ons afkomen: of we soms een lift naar Tromsø willen. Zij hebben ook gewandeld, en komen hun auto weer ophalen. Joho, 1 minuut wachten, de snelste lift ooit... Jitske in de ene auto en Romke en ik in de andere mee terug naar Tromsø. Zou je ten zuiden van Noorwegen ook niet in je hoofd halen om je dochter van 14 zomaar alleen te laten liften; hier is het even normaal als haar naar de supermarkt op de hoek van de straat sturen. Een half uur en een leuk gesprek later worden we aan het begin van de straat afgezet: echt super!

Voor foto's: zie de diavoorstelling hiernaast. Uiteraard hebben we weer rendieren gezien, maar ja, alleen de toeristen maken daar foto's van, hé? De waarheid is eigenlijk dat ik op het verkeerde moment moest niezen, en daar houden rendieren niet van...

Martijn

vrijdag 11 september 2009

Wiekend weg

Martijn en de kinderen gaan een paar dagen huttentocht houden. Ze vertrekken vandaag en komen maandag terug. De kinderen hebben maandag vrij omdat hun leraren dan overleg hebben. Martijn kan maandag vrijnemen omdat hij een dag te vroeg begonnen was met werken.

Ik ga op paddestoelenwiekend. Er kan elk moment een SMS-je komen dat ik klaar moet gaan staan. We gaan naar Rundhaug in Målselv, zo'n 70 kilometer zoals de vogel vliegt. Dus met de auto zal dat een redelijk eind zijn.

Vanavond een driegangen maaltijd met nog een verrassing van de paddestoelencub, wat zou dat toch wezen? En morgen een minicursus paddestoelen herkennen en drogen en een hele dag plukken. Op zondagochtend worden na 11 uur vrijgelaten. Ik verwacht dat het wel gezellig zal zijn en dat mijn Noors met sprongen vooruitgaat.

groetjes,
Liesbeth

Jam

Zoals jullie konden lezen, heeft Jitske jam geprobeerd te maken van de bessen die ze tijdens het kamperen met school geplukt heeft. Zij heeft de bosbessen tot jam verwerkt. Dat lukte niet zo goed. De jam is helemaal niet stijf geworden. Maar door lekker veel wafels te bakken en daar een paar lepels bosbessenprut op te doen, slinkt de hoeveelheid aardig. Gelukkig is de smaak uitstekend.
Maar de kraaibessen durfde ze niet meer te verwerken. Dat mocht ik doen. Gisterenavond ben ik er mee bezig geweest. Jitske had ook nog frambozen uit de tuin geplukt, dus die gingen er ook door. Op internet vond ik dat kraaiheide niet zoveel pectine bevat en we hebben geen pectine in huis. Gelukkig nog wel een paar appels, en dat zou ook moeten werken. Dus de bessen, frambozen, appel, suiker en een bodempje water opgezet. En wat gebeurt er, je raadt het al, het wordt niet stijf. Dus nog maar een beetje googlen. Als jam niet op wil stijven moet je langer doorkoken, meer suiker gebruiken, meer pectine gebruiken. En uiteraard wat citroen. De citroen en de suiker gaan een reactie aan met de pectine om de boel op te laten stijven. Weer wat geleerd. Ik had geen zin meer om te testen of ik lang genoeg gekookt had, dat kan je namenlijk ook nog doen, maar heb op de gok het fornuis maar uitgezet.
Vandaag bleek dat de consistentie redelijk is. Ik heb nog niet geproefd, maar hoop natuurlijk wel dat de smaak ook goed is.

groetjes,
Liesbeth

Post

Iedereen kijkt elke keer als hij vertrekt of thuiskomt even in de brievenbus. Je weet per slot maar nooit. Een paar dagen geleden kregen we een afhaalbericht:



Niet te zien op welk postkantoor dat opgehaald moet worden. Maar wel mooi duidelijk wat voor pakje ik kon verwachten. Dus ik naar Jekta, een groot winkelcentrum met het enige postkantoor dat ik kende. Ik had daar allemaal pakjes zien liggen tussen dat moest wel goed zijn. Omdat het pakje voor Romke bedoeld was als een verjaarskadootje had ik als smoes dat ik een wafelijzer ging kopen. Toen lekker met de fiets de berg af door de regen. Bleek a) dat Romke het zelf af moest komen halen omdat het op zijn naam stond b) het op een ander postkantoor lag. Namenlijk in de stad op vijf minuten lopen van ons huis in plaats van op 10 minuten omlaag suizen op je fiets en dan een veertig minuten omhoog lopen met de fiets aan de hand. Maar gelukkig hadden we nu wel een wafelijzer.

De volgende dag kregen we weer een afhaalbericht:

Dat zag er heel anders uit. Gelukkig wist ik nu waar ik wezen moest. Dat was maar goed ook want het was een pakket van 15 kilo zwaar. Het paste helaas niet in de rugzak, dus Jitske en ik moesten het samen dragen. Maar voor wat dropjes heb je heel wat over.

groetjes,
Liesbeth

donderdag 10 september 2009

School in Tromsø

Eerst maar even het Noorse schoolsysteem uitleggen, zoals ik het tot nog toe gesnapt heb. Kinderen gaan hier in het jaar dat ze zes worden vanaf de zomervakantie naar school. Daarvoor zitten ze op een barnehage. De barnehage is ingedeeld in twee belangrijke groepen. De jonge kinderen van 0 tot 3 en de oudere kinderen, van 4 tot 6. De oudere kinderen worden o.a. begeleid door een førskolelærer, oftwel een voorschoolseleraar. Als ze naar school gaan is dat de grunnskole. Die is verplicht voor elk kind. Je zit 10 jaar op de grunnskole. De eerste zeven jaar heet het de barneskole en de laatste drie jaar de ungdomsskole. Zittenblijven is er niet bij, kinderen met een uitdaging (of hoe je dat wilt noemen) zowel op lichamelijk als op geestelijk gebied, zitten niet op bijzonder onderwijs. Iedereen zit bij elkaar op school. Als een school groot genoeg is, kunnen kinderen eventueel wel gegroepeerd worden naar de behoeftes die ze hebben. Bij Jitske en Romke op school is dat dan ook het geval. Dat is een van de grootste ungdomsskole in Tromsø, wel 500 leerlingen groot.

In principe zijn klassen niet groter dan 15 leerlingen, zodat het differentieren naar niveau makkelijker te halen valt. In de praktijk kan dat tegenvallen. Net als bij ons waar de normklas 25 is, en er rustig klassen van 32 leerlingen zijn. Jitske en Romke hebben allebij klassen van ongeveer 25 leerlingen.

Omdat ze hier met kalenderjaren werken om te bepalen in welke klas een kind terecht komt, zit Jitske in de 9de klas en Romke in de achtste. Jitske is dus voor haar gevoel een jaar blijven zitten. Dat is een van de redenen dat je op het blog Jitske over school hoort mopperen (een andere reden is natuurlijk dat ze een puber is, en school dus per definitie niet leuk hoort te zijn).

Uitsplitsen naar (voorbereiding op) beroepsopleiding en studie doen ze hier pas in de videregående skole. Voor ons dus de bovenbouw van de middelbare school. Die is hier niet verplicht, maar wordt wel aanbevolen omdat je dan betere kansen hebt op de arbeidsmarkt. Dat uitsplitsen gaat voor mijn gevoel anders dan in Nederland. Het is niet dat je niet goed genoeg bent voor een studie en dus maar (!) naar mavo/vmbo gaat, maar het is veel meer dat dat een betere keus voor je is.

Het voorbereiden op die keus begint al in de 8e klas met een paar dagen waarin je al kennis kan maken met verschillende beroepen/studies. En daar gaan ze in de 9e en 10e mee verder.

De vakken die ze hier geven verschillen gedeeltelijk van de vakken in Nederland. Engels krijgen ze hier al vanaf de barneskole. Muziek en ethiek/religie en kunstzinnige vorming krijgen hier veel meer aandacht dan in Nederland. Gymnastiek speelt een veel grotere rol en is veel intensiever. Jitske en Romke moeten nu alletwee gitaar en piano leren spelen bv. Met gymnastiek is Jitske net twee dagen wezen wandelen en kamperen. Het cijfer daarvoor wordt niet alleen bepaald door hoe goed ze loopt, tent opzet en haar eigen eten weet te verzorgen, maar ook door hoe sociaal ze is, op anderen let etc. Sociaal zijn, niet pesten, etc. zijn ook onderwerpen die hier heel serieus worden genomen. Romke kreeg meteen de eerste dag te horen dat het niet de bedoeling is dat het gebeurt, maar ook dat als iemand zag dat er gepest werd, het de plicht van die persoon was om dat aan een leraar te vertellen.

Het aantal uren dat ze hier school hebben, vinden wij niet zo veel. De hoeveelheid huiswerk is volgens Jitske ook niet veel. Ze is vanuit het Libanon veel meer gewend. Wat wel fijn is, is dat ze een tweewekelijks rooster krijgen met alle stof opgegeven die op school behandeld wordt en wat er aan thuiswerk verwacht wordt. Mocht je onverhoopt eens ziek zijn, dan kan je daar meteen zelf aan werken. Dan ben je niet afhankelijk van vrienden die vertellen wat je gemist hebt. Die stof is al ingedeeld in basis, gewoon en uitputtend. Romke vertelde me dat hij zelf mocht bepalen in welke groep hij zich voor elk vak thuis vond horen. Dat is dus anders dan in Nederland waar de leraar bepaald op welk niveau je stof moet leren.

De controle op afwezigheid gaat hier anders dan in Nederland. Gisteren was Romke ziek en kon niet naar school. Dus ik naar school bellen om hem af te melden. blijkt dat dat helemaal niet hoeft. Je schrijft gewoon in het meldingsboka dat hij ziek is en de eerstvolgende keer dat hij naar school komt, ziet de contactleraar dat hij niet heeft gespijbeld.

We hebben nu met beide klasseleraren contact gehad. Tijdens Jitskes gesprek heb ik geprobeerd duidelijk te maken dat Jitske in Nederland al in het 10e trinn gezeten zou hebben en dat een en ander dus nogal makkelijk voor haar was. Dat wij het niveau hier lager vinden dan in Nederland leek me niet zo tactisch dus dat heb ik maar achterwege gelaten. De leraren dachten goed mee en we hebben nu een redelijke oplossing weten te verzinnen. Jitske wordt met wiskunde met een andere wiskundeknobbel gekoppeld en die twee krijgen extra stof oid, verder mag Jitske in de huiswerkuren op school uit haar Nederlands schoolboeken werken. Verder houden ze in de gaten of Jitske genoeg uitgedaagd wordt door de stof. Als er over een paar weken nog steeds het gevoel is dat Jitske onder haar capaciteiten werkt, praten we verder.

Met Romkes klasseleraar hebben we gisteren een tienminuten gesprek gehouden. Dat hielden ze met alle ouders van hun klas om hun leerlingen beter te leren kennen. Je moest als ouder over je kind vertellen. Grappig, zoiets gebeurt in Nederland niet. Tijdens dat gesprek bleek dat je elke maand een overzicht over je kind krijgt. Geen rapport, maar dingen die opgevallen zijn, hoe vaak het kind afwezig is geweest etc. Er komen wel regelmatig voortgansgesprekken, maar er komt maar twee keer een rapport. Dat zal wel samenhangen met het feit dat er hier de eerste paar schooljaren helemaal niet aan cijfers en toetsen gedaan wordt.

Maar al met al hebben we wel de indruk dat de leraren er hier meer voor het kind zijn.

groetjes,
Liesbeth

Nieuwe foto van Tromsø

In eendrachtige virtuele samenwerking hebben Jelle en ik een mooi panorama van Tromsøya (het eiland waar Tromsø op ligt) gemaakt. Zie onderaan.

Je ziet de noordelijke helft van het eiland. Wij wonen helemaal aan de zuidkant, niet echt te zien op deze foto dus. Je kan wel de skieschans zien (aan de linkerkant van de beboste heuvel). Alle gebouwen aan de voet van de schans zijn de universiteit en het academisch ziekenhuis.

Bij het eilandje links achter Tromsøya is de Tirpitz gezonken.

Voor de klimmers: het lokale klimgebied Kvaløya (walviseiland) zijn de bergen in het midden op de achtergrond.

Martijn

woensdag 9 september 2009

Lezing over leven in het heelal

Zie hier voor een verslagje.

Martijn

Herfst

Gisteren was het nog zomer:



Vandaag is de herfst begonnen:



Martijn

å gå på tur

heeejj, daar in het kleine 'koude' kikkerlandje =] 
mijn school hier,, is ráár..
kijk.
(als ik kijk zeg bedoel ik natuurlijk luister,, of nouja eigenlijk dus weer kijk want je leest het maarjaa,, jwz)
mijn kleine schooltje hier,, gaat voor gym,, de bergjes in, om de kamperen,, en eigenlijk is dat helemaal niet raar,, want nouja,, dat doen die noren wel vaker.
maar voor mij als nederlandse niks gewend mensje is dat sort of best wel raar.
en al die mensenn die protesteerde niet eens =0
zelfs huppelkutjes niet.
maarehm maarehm,, zegmaar
het raarste was nog,, 
dat toen ik 's avonds bijna bevroor,, dat ik gwn de berg aan de overkant op mocht rennen in mijn eentje (dat was ong een kilometer verder en 100 meter hoger)
het enige wat ze daarover zeiden was: wees er bewust van dat het snel donker word.
dat was alles,, toen mocht ik gaan =0
omg

tja
maar verder was het heel erg zaaaaii,, want ik liep ong als snelste en degene waar ik mee liep was zo ong de sloomste dus heb ik het in (heen) 3 uur gelopen,, waarvan een half uur w88, en terug 2,5 uur,, met ook een half uur w88..
tjaa
verder heb ik ook nog een kilo bessen geplukt,, waarvan ik gister probeerde jam te maken, maar omdat dit gasfornhuis ding zo raar is is het geen jam geworden maar bessen sap, en is het hele fornhuis supervies geworden (het kookte over) waardoor ik een half uur bezig was het weer schoon te maken,, en heb ik ook nog mijn vinger verbrand waardoor ik nu bijna niet kan typen 

XD

Xx.. Jitske

dinsdag 8 september 2009

06-19.28.88.17 vervalt per 30 september

Even een huishoudelijke mededeling: mijn Nederlandse mobiel (06-19.28.88.17) gebruik ik hier eigenlijk niet meer; die staat alleen nog aan 'voor het geval dat'. Inmiddels hebben we 2 Noorse mobielen die altijd aanstaan, zie rechts bij coördinaten, zodat het Nederlandse nummer aan het eind van de maand uit de lucht kan.
Je hebt dus nog even om om te nummeren...

Ha en fin dag!

Martijn

maandag 7 september 2009

Dugnadshelge

Jitske en ik zijn dit weekend op dugnadshelge geweest, zeg maar vrijwilligersweekend. De Skarvassbu hut heeft dringend behoefte aan wat onderhoud en schoonmaak. Nuttig dus, en voor ons een leuke manier om in contact te komen met Noren.
Vrijdag na school en werk inpakken en met de bus naar Kroken, waar het pad begint. Het is een flinke klim, 700m omhoog en dan weer 150m omlaag. Gelukkig hebben we geen tent bij ons, dat scheelt gewicht. Helaas hebben we ook geen eten bij ons, we waren er onnadenkend van uit gegaan dat er in de hut wel eten zou zijn, zoals we dat gewend zijn. Maar nee, in Noord-Noorwegen zijn de meeste hutten ubetjent, onbediend, en zonder eten dus. We zullen het 48 uur moeten uithouden op 3 pakken hardkeks, een half pak boter, een blikje dood jongetje (zo heet bij ons de Noorse leverpastei, omdat er een plaatje van een jongetje op de blikjes staat), 4 stroopwafels, 2 repen chocola en een pak rozijnen.
De Skarvasshytte bestaat (zoals veel hutten trouwens) uit 2 aparte hutten, die een stukje uit elkaar staan. Mocht de ene hut afbranden, dan kan altijd de ander nog gebruikt worden. Niet onbelangrijk in de winter...
Behalve wij zijn er twee Noren van de Tromsø Turlag (de lokale afdeling van de DNT) in de kleine hut, en 4 mensen in de andere hut. Bezigheden zijn vooral reingjøring (schoonmaken), lekkages wegwerken, en ramen verven. Ook nog wat kleine zaken als een scheefhangend deurtje van een keukenkastje en gordijnrails ophangen. En natuurlijk regelmatig theedrinken en afslappen (vernederlandsing van het Noorse werkwoord å slappe av, wat ontspannen betekent). We blijven voornamelijk binnen, buiten waait en miezert het stevig. Gelukkig hebben de Noren ons gebrek aan eten door en zaterdagavond wordt er een kostelijk maal van aardappelpuree, knakworst, ongeidentificeerd vlees en aardappelschijfjes geserveerd. Uiteraard gaat de pan schoon leeg!
Zondag is het weer prachtig weer, en gaan we via de Blåkollkoia hytte terug naar de beschaving. Onderweg komen we Jula uit Rusland tegen, die gelijk met ons oploopt. Er ontstaat een grappig gesprek (in het Engels):
zij: Waar werk jij?
ik: Op het NP. En jij?
zij: Goh, ik ook. Op welke verdieping?
ik: De vijfde, en jij?
zij: Goh, ik ook. Ennuh, waar hou jij je mee bezig?
ik: IJsberen op Svalbart. En jij?
zij: Goh, ik ook!

Kortom, ik heb weer een collega leren kennen. En er zit zowaar iemand te wachten op de data die ik aan het verzamelen ben. De wereld is groot, maar de sociale lijntjes in Tromsø zijn kort, op zijn zachts gezegd.

Foto's en rendierfilmpjes vind je hier.

We begrepen trouwens dat hier alleen maar tamme rendieren rondlopen, zo'n 2000 tot 3000 stuks. In het najaar worden ze verzameld en met vrachtautos naar het zuiden gebracht, omdat ze hier 's winters bijna geen eten kunnen vinden onder de sneeuw. In het voorjaar worden ze dan weer hierheen gebracht. Voor een Noor zijn onze oh, dáár, een rendier geluiden raar. Alsof er in Nederland iemand de koeien in de wei bijzonder zou vinden...

Ha det bra!

Martijn

zondag 6 september 2009

Høsten (De herfst)

De bladeren beginnen te kleuren. De herfst is dus echt begonnen. Dat wordt dus het seizoen van eten verzamelen om de winter door te komen. Dan komt het slecht uit dat het eerste zakje vencodrop net op is, de eerste twee stukken kaas (jong belegen en belegen) net opgegaan zijn en dat we moeten dooreten van de stroopwafels omdat de houdbaarheidsdatum in zicht komt.

Dat het oogstseizoen begonnen was, was al duidelijk te merken aan de paddestoelenwandelingen. Dat het wat de paddestoelen betreft al bijna afgelopen is ook. De laatste was afgelopen woensdag. Gelukkig hoef ik ze niet te missen. Toen ik vrijdag het gras aan het maaien was, bleek dat we zelf eetbare paddestoelen in het grasveld hadden. Vandaag was de laatste controle van paddestoelen bij het museum. Aanstaand wiekend is de officiele afsluiting van het paddestoelenseizoen met een driedaags arrangement in een hotelletje in het binnenland. Elke dag paddestoelen plukken, leren of ze eetbaar of oneetbaar zijn en de beste manier van klaarmaken.

Toen we vorig wiekend op stap waren, zaten er in de fjellheis allemaal ouders met kleine kinderen en emmertjes. Wij dachten eerst dat die voor de zandbak waren, maar het bleek te gaan om afsluitbare gevallen waarin geplukte bessen verzameld kunnen worden. Jitske en Martijn kwamen vandaag ook thuis met de nodige geplukte bessen. Ze beklaagden zich erover dat ze niets bij zich hadden gehad om ze in te verzamelen, anders hadden we nu minstens twee kilo bessen gehad. Jitske wilde graag dat ik van de twee kopjes vol jam ging maken. Een iets te kleine hoeveelheid bessen, m.i. Gelukkig gaat ze van maandag op dinsdag met de klas op kamp en heeft ze nu twee literbakken mee om bessen in te verzamelen. Dat gaat dus nog leuk worden met jam maken.

Om te oefenen zou ik morgen vast frambozen kunnen plukken in de tuin en zien wat ik daarvan kan brouwen.

De creche waar ze aan de jacht en slacht deden, heeft helaas een ander persoon aangesteld. Dus die herfstbezigheden ga ik niet op zijn Noors meemaken. Ze wilden wel graag mijn telefoonnummer nog een poosje houden, voor geval dat. Daar heb ik uiteraard geen bezwaar tegen.

De botanische tuin was ook al herfstig. De meeste planten uitgebloeid en zelfs al zaadloos. Een beetje troosteloos. Ik moet er duidelijk nog een keer naar toe als het voorjaar is.

De herfst is ook al in de krant doorgedrongen. Op de pagina waar ik sta (ja, ook ik heb de krant gehaald met de paddestoelenexcursie, nu Martijn nog), worden ook vijf mensen geinterviewed over hun herfstvakantie. Dat vind ik wel een beetje vreemd. De scholen hier hebben geen herfstvakantie en gaan gewoon door tot kerstmis. Maar de man/vrouw in de straat wil naar warme landen, Bali, Spanje, Brazilie.

groetjes,
Liesbeth

zaterdag 5 september 2009

Bouwen

Hoi,
woensdag was ik paddestoelen plukken, donderdag lagen we allemaal op apegapen, vrijdag was druk met Martijn en Jitske die op dugnad gingen. Dat is een vrijwilligerswiekend waarbij in dit geval een hut van de DNT opgeknapt ging worden. Omdat er pas vrijdag na werktijd/schooltijd vertrokken kon worden, het erg warm was, er 700 meter gestegen moest worden, de kaart aangaf dat de Noren er twee en een half uur over lopen (dus wij gewone stervelingen doen er dan 5 uur over) en Romke liever niet mee ging ben ik ook maar thuis gebleven. Ik ben benieuwd wat er allemaal verherverbouwd gaat worden en of het op zijn Biereco's gaat.

Bouwen is iets dat erg centraal staat volgens mij. Je ziet veel mensen zelf werken aan hun eigen huis, garage bijbouwen, nieuwe trap bouwen, uitbouw eraan maken. Er worden ook wel makelaars ingeschakeld (o.a. Polen), maar het merendeel wordt toch blijkbaar zelf gedaan. Het grappige is, dat ik wel mensen aan huizen zie werken, maar dat ik nooit iets aan de weg zie gebeuren. Daar staan altijd alle walsen, etc stil. Toch is er dan opeens de volgende dag wel degelijk een nieuw wegdek aangebracht. Zouden ze achter een boom verstopt staan tot ik de hoek om ben, om dan vervolgens aan het werk te gaan?

Wat bij het bouwen opvalt is o.a. het schilderwerk. Dat is duidelijk om al het hout te beschermen tegen weersinvloeden. Het hoeft niet perse netjes. Dat is bij ons huis ook te zien en dat zagen we ook bij een huis dat geverfd werd in de eerste week dat we hier waren.

L, geschreven door Erlend Loe gaat over een jonge man (29 jaar) die zich afvraagd wat hij allemaal gebouwd heeft. Hij komt niet verder dan een muur, een schaal, een fiets, een paar boomhutten en modelvliegtuigen. Vertaald: "Dat heb ikgebouwd en niet meer. Is dat genoeg? Ik geloof het niet. Ik voel mijn geweten. Er zou iets gebouwd moeten worden. Geen van mijn bouwsels heeft iets betekend voor de maatschappij. Ekonomisch is het een trieste affaire. Dat wat ik gebouwd heb, heeft nooit bijgedragen aan het brutonationaalprodukt. Het kwam zelfs niet in de buurt van een bijdrage. Voor mij en de mijnen heeft het natuurlijk iets betekend. De druppelvormige schaal was een mooi kado. Maar de samenleving heeft er niets aan gehad.
En Noorwegen? Wie heeft Noorwegen gebouwd?" Dit is maar een klein stukje ervan en mijn vertaling doet geen recht aan het origineel. De reden dat ik dit opgenomen heb, is omdat bij Noorse literatuur op de eerste les dit stuk voorbij kwam en dat het ook in een van de lesboeken van Noorse les staat. Dat vond ik wel opvallend. Ze hadden zelfs hetzelfde stukje genomen van de hele roman.

Vandaag heb ik een stomme film gezien (letterlijk, dus een oude zwart-wit film) waarin Roald Amundsen met een vliegtuig op weg gaat om richting Noordpool de wereld te verkennen. Hij werd vertoond in het kader van de stomme film week. In die film werd duidelijk gebouwd aan het image van Noorwegen en aan het grondgebied. Amundsen had opdracht om overal waar hij landde de Noorse vlag te hijsen. De film werd gedraaid terwijl, net als vroeger, er een piano met spelende pianist in de zaal aanwezig was, om de film van de nodige muziek te voorzien. Die pianist heeft twee uur lang zitten spelen en kreeg dan ook een zittend (!) applaus als dank. Ik had uit de literatuur altijd de indruk dat Noorwegen, Engeland en Amerika met elkaar wedijverden om de als eerste de polen te bedwingen, maar Boele vertelde ons dat Noorwegen voornamelijk met Zweden wedijverde. Zo leert een mens weer bij.

genoeg voor vandaag.
Liesbeth

woensdag 2 september 2009

Nog meer paddenstoelen

De oogst vandaag was nog groter dan vorige week; zie de diavoorstelling.

Martijn

Huishouden

Ja, dat is echt een onderwerp apart. We hebben af en toe het gevoel dat we nog nooit een huishouden draaiende hebben gehouden. Hoe vaak we nu al niet 's ochtends om zeven uur voor de supermarkt gelegen hebben omdat er anders geen ontbijt is wil je niet weten. (te vaak dus) Het is ons nu helemaal duidelijk hoe het komt dat het loont om de supermarkt van zeven uur 's ochtends tot elf uur 's avonds open te hebben. Wij houden hem draaiende.

Wij zijn eens gaan kijken hoe dat komt. De broden liggen hier meestal niet voorgesneden in het vak. Als je wilt kun je zelf met de snijmachine alsnog je brood snijden. Thuis zelf zagen geeft natuurlijk dikkere boterhammen, waardoor brood sneller op is. We zijn de broden ook eens gaan wegen. Dat wil zeggen, een brood. Dat woog 700 gram. Dat is inderdaad minder dan de 800 gram die een brood in Nederland wegen moet. Verder bleek dat op de broodzak nog eens stond dat het brood 600 gram was. Toen zijn we maar eens op andere broodzakken gaan kijken want we zijn nog in het stadium dat we alle soorten brood uitproberen. Het gewicht van de door ons gekochte broodsoorten varieert van 600 tot 750 gram. Geen wonder dat het brood de hele tijd op is voor we eraan begonnen zijn.
Verder de melk. We halen even veel eenheden, namenlijk 6 pakken. Alleen realiseer je je niet dat daar in Nederland 3 pakken van 2 liter bijzitten, terwijl we hier alleen maar literpakken kunnen vinden. Ook alweer duidelijk hoe het met ons melktekort zit. Wat de overige boodschappen betreft lijkt het redelijk te kloppen met wat we gewend zijn.

Het schoonmaken van het huis is ook een item apart. We hebben een afwasmachine. Dat is dus even wennen omdat we die niet hadden. Gelukkig was de gebruiksaanwijzing aanwezig zodat we opkonden zoeken op welk programma je moet afwassen, hoe het komt dat het klepje niet opengaat voor het eind, zodat er klodders afwasmiddel in de machine liggen, uitzoeken hoe je moet laden, hoe lang het duurt voor de machine klaar is (zodat de broodtrommeltjes schoon en droog zijn voor ze weer geladen kunnen worden), wat er in het afwasmiddel zit want er branden lampjes dat het speciaalzout en het skyllemiddel bijgevuld moeten worden. Ik zou niet weten waar die voor nodig zijn, dat wordt nergens uitgelegd, de afwas is toch wel schoon. Dus dat laten we maar zo. De wasmachine had helaas geen gebruiksaanwijzing erbij. Dus maar op knopjes duwen waarvan je denkt dat ze doen wat er gedaan moet worden. De afbeeldingen bij de knopjes laten helaas aan duidelijkheid te wensen over. Gelukkig kunnen we veel concluderen aan de hoeveelheid tijd die de wasmachine nodig denkt te hebben en aan het aantal toeren waarop de wasmachine denkt te centrifugeren. De centrale stofzuiger hebben we nog niet uitgeprobeerd. Onze eigen stofzuiger is mee en die gebruiken we. Per slot zijn Aken en Rome ook niet op een dag gebouwd. Als ik vloeren veeg, wil ik ook nog wel eens de wisser gebruiken. Dan kan je op het laatst dat leuke veger en blik gebruiken. Het blik en de veger hebben hier een heel lange steel zodat je je niet hoeft te bukken. Iedereen van jullie die al wel eens in Noorwegen in een hut geweest is, weet wat ik bedoel.

De dagindeling is ook nog niet optimaal. Zoals jullie gisteren konden lezen, moeten de tijdstippen voor de avondmaaltijden nog gevonden worden, het ontbijt varieert, afhankelijk van het tijdstip waarop Jitske en Romke op school moeten zijn, tussen kwart over zeven en kwart over acht. Martijn is ook nog niet lang genoeg bezig om daar een ritme in te hebben. Vanochtend mocht hij niet voor half negen op het werk zijn omdat hij op dit moment een kamer deelt met zijn collega Boele. Die gebruikt de werkkamer ook als slaapkamer omdat hij zover van het werk woont. Als de verbouwing voorbij is, krijgt Martijn zijn eigen kamer en kan hij zijn eigen ritme aanhouden. Het middageten doen de kinderen op school en zij vinden dat de grote pauze te vroeg is. Ze hebben dan nog geen honger. En dat terwijl in de kleine pauze ze niet geacht worden al te eten of te drinken, maar buiten te zijn en te bewegen.

De bezigheden zijn ook nog niet op regelmatige tijden, behalve de dinsdag dan. Dat moet ook allemaal nog een beetje uitkristaliseren. Zoals jullie dus hebben kunnen lezen moeten we dus toch nog veel meer wennen, dan je in eerste instantie denkt. Maar al met al vind ik wel dat we kunnen zeggen dat we het goed doen.

groetjes,
Liesbeth

dinsdag 1 september 2009

Eerste Noorse les in Noorwegen

Hei på dere, oftewel, hoi jullie,
Vanavond de eerste Noorse les bij de Voksenopplæring. We hebben om 4 uur warm gegeten zodat Romke al gegeten had voor hij naar cirkus ging (daar moest hij om 18:00 uur zijn), dat Jitske niet zelf voor haar eten hoefde te zorgen, en dat ik ook iets warms gegeten had. Ik ging ervan uit dat Martijn voor zichzelf wist te zorgen. Die is alleen vergeten om tussen de middag warm te eten op zijn werk en had dus honger toen hij thuis kwam.
We waren met 15 mensen uit heel verschillende delen van de wereld, Polen, Brazilie, Engeland, Frankrijk, Litouwen, Rusland, Irak, Duitsland en Nederland. Iedereen had ook een andere achtergrond, een onderzoeker aan de universiteit, een student, een loodgieter, een huisvrouw, een visser, etc.
De lerares werd vriendelijk verzocht om bokmål te spreken omdat de cursisten het anders niet konden volgen. Dat vond ze duidelijk moeilijk. Af en toe verviel ze dan ook in dialekt. We hebben een heel hoofdstuk gedaan, dus het tempo ligt best wel hoog. Het niveau was, zoals ze ons al voorspeld hadden, voor ons aan de makkelijke kant. Maar gelukkig was het niet te makkelijk. Alle keren dat ik een beurt had, gaf ik het foute antwoord. (Alle keren dat ik niet de beurt had, had ik wel het goede antwoord opgeschreven). Grappig om met Martijn samen op les te zitten. Het is weer heel anders dan met ons 4-en bij Cathrine les volgen. Er is gelukkig veel gepraat, ook door de cursisten, zodat we beginnen te wennen aan allemaal verschillende stemmen en uitspraken.
Volgende week moeten we een opstel geschreven hebben over onze droombaan. Daar zal ik morgen dan maar aan beginnen. Kortom, het was een leerzame avond.
En toen zou Martijn Romke tegemoet lopen over de brug en ging ik naar Kongsbakken voor de Noorse literatuur. Helaas, het bleek dat het rooster aangepast was. Er wordt voortaan alleen nog maar tot 20:00 uur lesgegeven op dinsdag, dat zal ik dus helemaal missen. Op de woensdag kan ik gelukkig nog wel. Dus daarna naar huis met een rammelende maag. Per slot hadden we al om 16:00 uur gegeten en was het nu 20:45. Thuis bleek dat de anderen ook last van hun maag hadden, want iedereen zat aan tafel te eten. Ik kon zo aanschuiven.

Vanochtend heb ik bij een creche op het vasteland gesolliciteerd. Ik ben ernaar toe gelopen en heb me daar voorgesteld. Ik kreeg meteen een rondleiding. Een ding viel me op deze creche op. Er werkte daar een man, net als op de Steinercreche. Verder waren ook hier alle kinderen buiten aan het spelen, met van die lekkere pakken aan, waar je niet nat of koud in wordt. Er zaten drie kinderen heerlijk op hun knien in een plas. Moet je in Nederland om komen. Op de andere creche waren ze ook al zo lekker bezig. Daar stonden zelfs Perzische berenklauwen, die van die lekkere brandharen hebben. In Nederland probeert de gemeente ze weg te halen op plaatsen waar veel kinderen spelen.

Martijn heeft de website van het polarinstitutt gehaald, zie ondergaand plaatje. Je ziet goed hoe blij hij is met zijn baan.





genoeg voor vandaag.
groetjes,
Liesbeth