THT en ingrediëntenlijstjes

De eerste keer dat ik yoghurt kocht waren er alleen potten met de datum van vandaag te krijgen. Vreemd. Nadere inspectie leerde dat er ook opstond tot wanneer na verpakken de yoghurt eetbaar was. Ditzelfde was ook bij de honing het geval en bij meer lokaal verpakte producten. Dat houdt dus in dat je altijd aan het hoofdrekenen bent als je boodschappen doet. Dat houdt je bij de les.

Ingrediëntenlijsten zijn ook zoiets. Op de broodverpakking staat bloem, zuurdesem en water, op de jam staat honing, suiker, duindoornbessen. In deze twee voorbeelden vielen me al twee dingen op. Waarschijnlijk is er geen voorgeschreven volgorde van de ingrediënten van de ingrediëntenlijst van veel naar weinig. Dit gezien het feit dat bij de jam honing als eerste genoemd wordt en bij brood bloem als eerste. Het tweede dat opvalt is dat de lijst precies die ingrediënten noemt die je zelf zou gebruiken als je zoiets zou maken. Er zitten geen anti-oxidanten, conserveermiddelen, smaakversterkers, kleurstoffen, ... in. Dat merk je wel doordat etenswaren inderdaad sneller bederven. Maar het geeft wel het gevoel dat je zuiverder eten naar binnen aan het werken bent. Eten dat hopelijker ook voedzamer is vanwege de afwezigheid van toevoegingen.

Een tochtje naar Buddha Dordenma Statue

Zondag wilde ik wat beweging hebben en een tochtje naar de Buddha Dordenma Statue zou volgens Google Maps maar anderhalf uur duren, ongeveer 5,4 km zijn en 285 meter stijgen en 45 dalen. Het was niet duidelijk of bij die hoogtemeters ook de hoogtemeters bij de tempel zelf zaten of dat je dan aan de voet ervan was. Maar het leek een rustige zondagwandeling met tijd genoeg voor middagdutjes als ik weer terug was.

Uiteraard loopt Google Maps achter op de werkelijkheid. Er waren niet bestaande wegen, afgesloten wegen, omleidingen en nog zo wat oponthoud (zoals slecht kaart lezen en daardoor omlopen). Gedurende de hele wandeling zag je overal werkzaamheden. Opengebroken straten, huizen in aanbouw, grond die geëffend werd, riolering die aangelegd werd, waterafvoer die verbeterd werd, etc. Het blijkt dat er een inhaalslag gemaakt wordt na 2 jaar covid. (Zelfs zo erg dat een café een wachtwoord op zijn wifi heeft van GoOmicron :-). Al die activiteiten gingen op zondag gewoon door.

Behalve dit soort afleidingen en vertragingen waren er ook andere afleidingen. Tot voor kort had ik nooit van khuru gehoord, maar nu onderweg zag ik het prompt overal gespeeld worden. Khuru is een soort openlucht darten met zwaardere pijltjes en een afstand van zo'n 20 meter. Ik had de mazzel om bij de aanvang van een partij te zijn. Beide kampen van ongeveer 8 spelers begonnen met een soort "oorlogsdans" waarbij gezongen werd. Ze hadden ook nog een riem om hun middel waaraan lappen mooi gekleurde stof hingen. Als je de omschrijving van wikipedia leest, dan staat daar bij punt 6 iets over white cuffs die zouden moeten helpen om het doel aan te wijzen. Wat de schrijver op wikipedia duidelijk niet weet is dat de tradionele go witte mouwomslagen heeft. Daar komen die witte mouwomslagen vandaan. Ze zijn niet speciaal voor khuru.
Ik had de darts al een aantal keren in winkels gezien en me afgevraagd wat het waren en waar ze voor gebruikt werden. Wel, nu weet ik het dus.

Uiteraard waren er ook de boomgaarden, vogels, bouwstijlen, zwerfhonden, vlinders, ... te bewonderen onderweg. Dat houdt natuurlijk ook behoorlijk op.

Toen ik er bijna was, kwam ik een openlucht fitness tegen. Die heb je op veel plaatsen in Bhutan. Ik had ze de vorige keer ook al gezien. Maar na 250 meter stijgen en 5 km lopen had ik niet het gevoel dat ik een extra fitness training nodig had. Ik heb hem dus maar links laten liggen

En toen was ik eindelijk bij de tempel. Een hoge, hoge trap. Op het eind een groot plein en daarop de Buddha. Uiteraard met de klok mee om de tempel heen, daarna een laag hoger nog een keer rond en daarna nog een laag hoger nog een keer rond. En daar kon je de tempel in. Volgens het bord bij de ingang zou er lunchpauze zijn maar omdat de lokale bevolking gewoon naar binnen ging heb ik dat ook maar gedaan.

De anderhalf uur van Google Maps werd door alles wat ik onderweg tegenkwam drie uur. De terugweg hoopte ik sneller te zijn. Per slot gaat dat naar beneden en heb ik qua architectuur alles op de heenweg al gezien en ken ik de weg in de tussentijd. Dat lukte. Na een half uur was ik weer thuis. Dat kwam voornamelijk omdat ik een lift aangeboden kreeg van een familie die vond dat ze een oma toch niet konden laten lopen.

Voorbereiden op de slotceremonie

Hoewel de cursus nu precies halfweg is, zijn we ons al aan het voorbereiden op de afsluitceremonie. Het is gebruikelijk dat de studenten dan laten zien wat ze geleerd hebben. Ook worden ze geacht te reflecteren op wat ze geleerd hebben. Maar aan oefeningen is weinig te demonstreren. We zijn ze nu wat software engineering technieken aan het leren zodat er wat documentatie en een werkend programma getoond kunnen worden.

Volgens mijn assistenten is het gebruikelijk dat niet alleen de studenten reflecteren, maar ook de trainers. Daar sta je dan met je goede gedrag. Wat heb ik, tot nu toe, geleerd tijdens mijn verblijf hier in Bhutan en het geven van de cursus?

Ik heb gemerkt dat het me toch meer tijd kost om te wennen aan al de ongewone zaken dan ik dacht. En dat terwijl ik al eens twee weken op vakantie ben geweest in Bhutan. Ik ben hier nu een dikke maand, maar pas gisteren heb ik voor het eerst zelf gekookt, vandaag voor het eerst een uitstapje gemaakt ter ontspanning, vannacht voor het eerst doorgeslapen en uitgeslapen tot 8 uur. Al die tijd ervoor was ik te druk bezig met wennen, lessen voorbereiden, overleven qua eten, overleven qua huishouden, en vooral heel erg moe zijn. Het zijn heel gewone dingen als: waar en wanneer kan ik verse groente en fruit kopen, waar kan ik sokken krijgen, hoe doe ik de was, hoe kook ik rijst met een rijstkoker, ... Het binnengaan van een winkel is iets dat ik moest leren. De eerste paar dagen was ik met een Zweed die de boel al had verkend. De tijd daarna liep ik alleen maar de routes die ik met hem gelopen had en ging ik alleen maar de winkels in waar ik met hem ingeweest was. Sinds deze week begin ik ook andere winkels binnen te gaan, nieuwe café's uit te proberen en ben ik dus voor het eerst een uitstapje gaan maken (Het Takin Preserve). Niet dat ik eerder geen uitstapjes heb gemaakt, maar die waren door anderen georganiseerd en ik hoefde alleen maar aan te sluiten.

Iets anders waar ik aan moest wennen is dat de communicatie hier heel anders loopt. Er wordt aan mijn assistenten verteld als er laptops komen, niet aan mij. Er wordt aan de studenten verteld dat er een oefening voor de koninging is maar niet aan mij. Mijn voorstel wordt aangepast en in een doorlopende reeks gezet, dat wordt niet met mij overlegd. Als mijn studenten een vraag hebben gaan ze naar de assistenten die ze vervolgens naar mij verwijzen, mij rechtstreeks de vraag stellen gebeurt niet.

De aangename ontdekking was dat ik flexibel inspring op alle onverwachte zaken en daar positief gebruik van weet te maken. Geen laptops? Dan maar op het mobiel werken. Geen projector die het doet, dan maar iets vertellen over het rechtensysteem en verschillende userrollen die er zijn terwijl de technicus de projector aan de praat krijgt. Het idee hebben dat de studenten overvoerd zijn met informatie (beaamd door de assistenten) dan het programma omgooien zodat er geen nieuwe bibliotheken uitgelegd worden maar ze een software engineering projectje uitvoeren zodat ze alles wat ze geleerd hebben in een groter verband zien en nog eens kunnen oefenen. etc. etc.

En wat ik echt nieuw geleerd heb is dat ik het niet alleen hoef te doen, dat we met ons allen een traject afleggen en dat we elkaar helpen om beter te worden, de studenten, assistenten en ik. Dat ik om hulp mag vragen, dat ik om feedback mag vragen, dat ik mijn gevoel mag en kan toetsen aan het gevoel van anderen.

Zo, het begin van de reflectie is er.

14 juni Lord Buddha’s Parinirvana

Voor het eerst werd er vrijgegeven op een nationale feestdag. Dat scheen niet gebruikelijk te zijn binnen de DSP. We kregen wel bericht dat er aanbevolen werd om op de zaterdag een hele dag les te geven ipv een halve dag om enigszins te compenseren dat we dinsdag de hele dag vrij zouden zijn. Wel apart, want de twee middagen die we kwijt waren omdat er voor de verjaardag van de koninging geoefend moest worden hoefden niet gecompenseerd.
Maar goed, het is slechts een aanbeveling. Ik ga die aanbeveling niet opvolgen.

Het schijnt dat in 2019 vlak bij het Betapark een heilige plek ontdekt was waar nu een tempel gebouwd wordt. Ik kon het verhaal helaas niet helemaal volgen en heb het op internet ook niet terug weten te vinden. Ik ga het verhaal erachter dan ook niet vertellen. Maar mijn studenten hadden bedacht dat we op die vrije dag naar de tempel zouden gaan. Het was maar drie kilometer lopen. Wel op een continue stijgende weg. We hebben 300 hoogtemeters gemaakt, van 2880 meter naar 3200 meter.

Onderweg liep ik de hele tijd voorop. Niet omdat ik de beste conditie had, maar omdat mijn studenten vonden dat ze niet voor me uit konden lopen. Zoiets loopt wel ongemakkelijk. Iemand had een draagbare geluidsinstallatie bij zich waar rapmuziek uit kwam. Erg toepasselijk op een heilige dag op weg naar een tempel, maar ik kan het compleet mis hebben. Terug liep ik ook voorop, om dezelfde reden.

Boven aangekomen hadden we Thimphu kunnen zien liggen als er geen wolken geweest waren. De tempel was op slot en duidelijk nog niet af. Bij de ingang was een QR-code die je kon scannen als je een gift aan de tempel wilde geven. Wij hadden een gift mee omhoog gebracht en mij werd gevraagd om die te offeren. Wierook, een boterlamp en nog zo wat. Die gift hebben we op de drempel achter gelaten. Toen we naar beneden gingen hadden de koeien al gekeken of het iets eetbaars voor hun was.

De heilige plaats was natuurlijk niet de tempel. Er was een grot vlakbij, die de romp van een heilige(?) voorstelde. Het hoofd was al eerder ontdekt en er was nog een derde plek die erbij hoorde. Die drie tesamen waren de complete heilige(?). Die grot kon je redelijk makkelijk inlopen, maar de bedoeling was dat je aan de andere kant via een schoorsteen eruit klom om zo al je slechte karma achter te laten. Driekwart van mijn studenten heeft dat gedaan met meer of minder hulp van elkaar. Ik heb ook een poging gewaagd. Maar zonder licht, met bergschoenen en kennis van wat er allemaal fout kan gaan durfde ik het toch niet aan.

Maar wat is nu Lord Buddha’s Parinirvana?
Het was op deze dag dat de Boeddha werd verwekt, geboren, het kwaad onderdrukte , verlichting bereikte en het Nirvana bereikte.
Het wordt beschouwd als een van de meest gunstige dagen voor boeddhisten over de hele wereld.
Passages uit de Nirvana Sutra die de laatste levensdagen van de Boeddha beschrijven, worden vaak gelezen op Parinirvana-dag. Andere vieringen zijn meditatie en bezoeken aan boeddhistische tempels en kloosters. De dag is ook een tijd om na te denken over de eigen toekomstige dood en de dood van dierbaren. Dit denkproces weerspiegelt de boeddhistische leer over vergankelijkheid

Het moge duidelijk zijn dat we de dag toepasselijk gevierd hebben met een bezoek aan de tempel, meditaties tijdens de offeringen en het nadenken of ik de grot wel uit wilde klimmen gezien mijn vergankelijkheid

Terug op het Betapark bleek er een lama op bezoek te komen. Dus de studenten gauw onder de douche door en hun kyra en gho aan zodat ze passend gekleed waren voor het bezoek. Iedereen die wilde kon gezegend worden. Als je gezegend was, kreeg je ook een koordje dat je om je hals kon knopen en een korrel die op het altaar had gelegen en daardoor wijsheid bevatte. Die korrel moest je opeten.

Kinderfeestje en overheidswebsites

Voor de lunch was ik zondag bij de landlady uitgenodigd. Die vierden de derde verjaardag van hun dochter en de hele buurt is uitgenodigd. Het kostte enige moeite om mezelf ertoe te zetten om te gaan. Hoe ziet een kinderfeestje in Bhutan eruit en de lunch? En ken ik er mensen, wat wordt er van me verwacht? Ik had geen idee, dat was een van de redenen waarom ik moeite had om te gaan. Maar het leek in veel opzichten op een wat duurder kinderfeestje in Nederland. Veel volwassenen in zondagse kleding (en dan bedoel ik niet de kyra en de gho), veel kinderen in nette kleding, glijbaan, ballenspel, andere kinderspeeltjes. Er was een tafel met rijst, spaghetti, pasta, twee soorten vlees, drie soorten groente als lunch voor de volwassenen. Een tafel met marshmallows, chocolade barbecue, etc. voor de kleintjes. Veel neven/nichten? die hielpen met het uitdelen van borden, afruimen van tafels, vragen of je meer wilde drinken. Ik werd opgevangen door de moeder van de jarige die me voorstelde aan een oom en tante van haar. Veel mensen aan kleine tafeltjes die geanimeerd zaten te praten en veel kinderen die overal tussendoor banjerden, schreeuwden en speelden. Ik zat in een hoekje met mijn rug naar de rest in gesprek met de oom die in Nederland was geweest. Ik hoefde alleen maar te luisteren en mijn eten op te eten. Dat was op zich rustig. Ik denk dat de buurt uitgenodigd was vanwege het lawaaioverlast van muziek en kinderen, zoals we dat in Nederland ook wel eens doen.

Vandaag heb ik me voor het eerst lopen ergeren aan hoe het hier toegaat. Heb je een website van de overheid, wordt er niet op het contactformulier gereageerd, moet je een app installeren om te kunnen chatten, werken geen van de e-mailadressen die bij contact staan en wordt ook de telefoon niet opgenomen. Gelukkig had een van mijn assistenten contacten bij die afdeling en dat contact gaf me een emailadres dat niet meteen bouncede. Nu nog afwachten of er gereageerd wordt. Ook het regelen van het uitje van morgen waarbij ik opgehaald moet worden loopt van geen kanten, de winkel waar ik boodschappen wilde doen was dicht om vijf uur. De mevrouw zou rond vijf uur terugkomen zeiden de buren. Ik maar ergens koffie drinken. Maar toen ik na een uur terug kwam was de winkel nog net zo dicht als ervoor. Gggrrrrrr.

Ik denk dat ik moet ben. Tot nu toe heb ik me redelijk door alle onverwachte zaken heen weten te werken zoals geen computers voor een programmeercursus, etc. Maar nu is het even op. Ik ga voortaan 's avonds niet meer werken maar me ontspannen.

Balinese massage en momo's maken

Wat een fijne zaterdag heb ik gehad. Het begon met een Balinese massage en eindigde met momo's leren maken (en uiteraard proeven hoe goed ze geslaagd waren). De massage was een idee van een collega van me en de momo's van mijn studenten.

Mijn collega wist dat Ulli van Bhutan Homestay dit weekend in de stad was en dacht dat het wel fijn zou zijn om een echte ontmoeting te hebben ipv alleen digitaal. Zo gezegd, zo gedaan. We spraken af om met ons allen te ontbijten en daarna een massage te doen in het hotel waar ik ook mijn oriëntatie gehad had de eerste avond nadat ik uit quarantaine was gekomen. Het ontbijt was ruim keus uit continental, amerikaans of lokaal. De massage was nog ruimer keus uit klankschalen, Balinees, aroma, hot stone en Zweeds. Omdat Balinees de enige was die ik niet kende heb ik die maar uitgekozen. Tijdsduur of een uur of anderhalf uur. Voor het eerst van mijn leven anderhalf uur gekozen. Het was een uitstekende massage die eindigde met een hoofdmassage met olie. Nu, na twee keer douchen zit de olie nog steeds op mijn huid. Mijn haren zijn in de tussentijd wel olievrij. Ik heb een half uur bij zitten komen voordat ik uit de wolken weer op aarde was.

Mijn assistenten vonden dat ik quality time nodig had en hadden daarom bedacht om mij momo's te leren maken. Dat hadden ze eigenlijk vorig weekend gepland, maar toen kwam het uitstapje naar Punakha tussendoor. Maar deze zaterdag zou het dus gebeuren.
Na de lunch kwamen ze naar beneden naar Thimphu, haalden mij op en we liepen naar de markt. Daar kwamen we nog een student uit onze klas tegen. Het was op de markt leuk om te zien hoe ze hun groenten uitzochten, met elkaar overlegden, op hun mobiel keken om dingen te raadplegen, etc. Toen met de taxi naar het huis van Tandin want ik heb geen stomer en geen deegroller. Daarna door naar mijn appartement.

Twee begonnen de groentes te raspen, witte kool, winterwortel en rode ui. Een begon mij uit te leggen hoe je het deeg klaar moest maken. Bloem en water (en eventueel wat zout) mengen en langer kneden dan ik met brooddeeg doe. Daarna moest het deeg rusten. Dat kwam goed uit want er was nog genoeg schoon te maken qua groente.
Nog voordat alle groentes geraspt waren, had het deeg genoeg gerust en begonnen we lapjes deeg uit te rollen tot een ovale vorm. Of althans, Tandin maakte mooie ovale vormen en die van mij leken meer op vierkanten.

En dan moeten al die lapjes deeg uiteraard gevuld en de momo gevormd. De vulling was eerst nog aangevuld met twee soorten kaas en olie. Ze hebben geprobeerd om me drie momo-vormen te leren en een vorm die voor een andere inhoud bedoeld is en dus eigenlijk niet bij een momo gebruikt mag worden.

De stoompan moet met olie ingevet zijn en de momo's moeten niet tegen elkaar aan liggen. Uiteindelijk is er bijna een hele liter olie doorheen gegaan, voor zowel vulling als pan. Zodra een pan volgelegd is gaat hij op de stomer op het onderste niveau. De lagen die er al zijn gaan daardoor een niveau omhoog. Zo blijven de momo's lekker warm. Je ziet op het oog of ze klaar zijn. Glazig en een beetje gelig geworden.

Het grappige is hoe Tshering, Ngawang en Tandin alle kasten induiken om spullen te pakken die ze nodig hebben, uit mijn etensvooraad zaken halen die ze kunnen gebruiken, de woonkamer verbouwen zodat ze op de grond kunnen zitten werken voor het deegrollen en momo's vormen en na afloop het kleed uitkloppen, de woonkamer weer herstellen en de afwas doen. Zelfs al het gft dat ze gecreëerd hebben bij het koken wordt meegenomen. Door een middagje en avond hun hier in huis te hebben werd dit ipv een plaats waar ik slaap en lessen voorbereid opeens een thuis. Grappig wat aanwezigheid van anderen kan doen voor je perceptie. Het nadeel is wel dat ik nu vanochtend me opeens heel erg besef dat ik al mijn vrienden en familie uit Nederland heel erg mis.

Gelukkig staat me nog wat gezelligs te wachten. Vanmiddag is het verjaarsfeest van een dochter die drie wordt waar een buurtfeestje van gemaakt wordt waar ik voor uitgenodigd ben. Ook is dinsdag een uitstapje gepland door mijn studenten die vinden dat ik quality time nodig heb. We gaan vanuit het Betapark een hike maken. Daar wordt extra vroeg voor opgestaan, dus ik denk dat ik de vier kilometer die het zou zijn niet goed verstaan heb. Ik zal dus waarschijnlijk maandag na het werk op het Betapark blijven slapen. Genoeg afleiding dus.

Gescheiden afval en formele diners

Elke dag dat ik naar het Beta park gereden word, kom ik langs een afvalstation. Dat station heeft 4 loketten, dry waste, wet waste, hazardous waste en other waste. De eerste paar weken was het altijd dicht. Maar sinds deze week is het elke dag open. Ik ben benieuwd naar de gedachte erachter qua afvalscheiden.

In het appartement waar ik zit wordt niets aan afvalscheiding gedaan. Althans, er staat 1 prullenbak waar alles in kan. Ik hou het karton en papier er maar naast voor het geval van je weet maar nooit. Vandaag was ik toevallig thuis toen er schoongemaakt werd en kon ik de vrouw die dat deed vragen of het zin had dat ik het apart hield. Gelukkig bleek het zinvol te zijn.

Toen ik in de stad liep, kwam ik opeens een gazen afvalstation tegen met drie opschriften: biodegradable, recycle, other. Biodegradable was wat wij gft noemen, de recycle bevatte zowel papier, karton als plastic als blikjes. Dat afvalstation was qua opdeling in ieder geval voor mij vertrouwder.

Tijdens het uitje naar Punakha hebben we twee keer een officiëel diner gehad. Beide keren begon het met whiskey/wijn en fruit en het soort hapjes dat wij na afloop bij whiskey/wijn serveren. Dat was wel even wennen. Whiskey op lege maag werkt erg opwekkend. Het fijne was, dat er Oban te krijgen was. Tijdens onze wandelvakantie in Schotland hebben we geen druppel whiskey gedronken. Ook in Oban niet. Dat heb ik nu twee avonden achter elkaar goed weten te maken.

ps. Ik had het fout wat betreft afvalscheiding in het apartement. Er is een bak voor gft en een bak voor overig afval

De naweeën van een weekend weg

Voor afgelopen weekend had ik gepland om naar de farmers market te gaan, de laatste vier weken vast voor te bereiden, wat aan een stuk over data te doen, een wasje te draaien, etc. Toen we de uitnodiging kregen om naar Punakha te gaan zouden we de zondagmiddag vanaf 15:00 uur klaar zijn. Dan kon ik in ieder geval bijkomen en naar de markt gaan. Echter, de laatste avond in Punakha kregen we te horen dat we op zondag uitgenodigd waren om met de koning te dineren. Zoiets laat ik niet lopen, dus geen van de geplande activiteiten voor het weekend kon uiteindelijk doorgaan.

En dan is het nu donderdag en heb ik nog steeds geen tijd gehad om iets van mijn plannen uit te voeren. De lessen vragen toch meer voorbereidingstijd dan ik denk. Dus verder vooruitwerken is iets dat erg lastig wordt. Ook al omdat dat voor een groot gedeelte afhangt van hoe goed de stof die behandeld is al geland is.

Omdat ik nu na het ontbijt verder zonder eten zit, wordt boodschappen doen de prioriteit. Eerst voor mezelf zorgen anders kan ik niet voor anderen zorgen. Maar hopelijk lukt het dit weekend om wel wat verder vooruit te kijken.

De tweede lesweek, maar niet vol

Het lesgeven voor deze week zit erop. Op donderdag? Ja, op donderdag. We kregen vanochtend om 11 uur een appje dat we van 3 t/m 5 juni een uitstapje met alle trainers uit heel Bhutan gaan maken naar Punakha. En of we de studenten maar werk op wilden geven zodat ze vrijdag en zaterdagochtend zelfstandig aan het werk kunnen. Leuk, een soort schoolreisje voor de trainers.

Gelukkig kunnen mijn assistenten heel zelfstandig aan de slag en na enig overleg wat het handigst was om te doen en het geven van wat stof zagen ze het helemaal zitten. Ik denk dat de studenten dit ook wel fijn vinden. In de enquete die woensdag gehouden werd bleek dat ze graag na mijn uitleg nog uitleg van de assistenten hadden. Mijn stappen waren te groot en mijn Engels niet voor iedereen volgbaar. Dat laatste is wederzijds.

Ik heb dus vandaag mijn lesgeefstijl aangepast en heb ieder voorbeeld en elke lus stapje voor stapje voorgedaan. En langzamer gesproken. Toen ik klaar was met de stof hadden ze geen extra uitleg meer nodig van de assistenten en kreeg ik een applausje voor het lesgeven :-)

Maar wat dat uitstapje betreft. We gaan naar Punakha. Om daar te komen stijgen we van de 2400 meter van Thimphu naar 3100 meter om een pas over te gaan om vervolgens naar 1200 meter af te dalen. Het is 28 tot 30 graden in Punakha. Ik ben benieuwd of ik dat overleef.

Op de heenweg stoppen we onderweg op Dochula Pass op 3100 meter om de Druk Wangyal Chortens te bewonderen, het 360 graden uitzicht op de bergen en om thee te drinken. Als er uitzicht is, zouden we de hoogste berg van Bhutan moeten kunnen zien, Gangkhar Puensem van 7158 meter hoog. Maar omdat het geen winter is, is het weer op de pas nu meestal mistig. Ik ga me er dus maar niet vast op verheugen. De chortens zijn in 2008 gebouwd ter herinnering aan de Bhutanese soldaten die gestorven zijn tijdens het bestrijden van Assamese opstandelingen uit India die vanuit Bhutan India aanvielen. Voor het complete verhaal zie wikipedia

Na een lunch in Punakha gaan we de Punakha Dzong bekijken. Een Dzong is een combinatie van een verdedigingswerk (een soort kasteel) waarin zowel het wettelijk gezag als het Boedistisch gezag gehuisvest zijn/waren. Een Dzong mag je alleen bezoeken in de formele dracht van Bhutan. Ik ben dan ook benieuwd of we allemaal Kyra's en Gho's aankrijgen. De Punakha Dzong wordt ook wel het paleis van groot geluk of gelukzaligheid (the palace of great happiness or bliss) genoemd, is in 1637 gebouwd en is het eennagrootste paleis van Bhutan. Voor meer details, zie wikipedia. We gaan ook nog de langste hangbrug van Bhutan oversteken. Die brug is iets van 160 tot 180 meter lang. Waarschijnlijk niet te vergelijken met de zomerbruggen van Noorwegen.

De zaterdag is gelukkig iets minder intensief. We ontbijten pas om 8 uur om vervolgens een hike van drie uur te maken naar Khamsum Yuley Namgyel Chorten. In tegenstelling tot andere boeddhistische instituten of hogescholen in Bhutan, is het niet ontworpen voor gemeenschapsaanbidding, kloosterretraite of onderwijs. Het is ontworpen als een magisch hulpmiddel. Het werd gebouwd door koningin-moeder Ashi Tshering Yangdon Wangchuck om de negatieve krachten af te weren en vrede en harmonie door te geven aan alle levende wezens. Deze link bevat meer informatie over de Chorten. 's Middags kunnen we raften als we willen en 's avonds is er een live optreden van de Misty Terrace Group. Een alternatieve Bhutaanse rock band

De volgende ochtend is het alweer tijd om te vertrekken. Hoewel het vertrek om half negen staat, zouden we onderweg nog Chimi Lhakhang aandoen, maar als ik op de kaart kijk om te zien waar dat ligt, ligt dat niet op onze route. Misschien is dat dus voor een van de groepen die naar het oosten afreizen. Aan de andere kant, we hoeven maar twee en een half uur te rijden naar Thimphu maar volgens het schema is daar vier uur voor uitgetrokken, dus misschien dat we met een omweg reizen en wel temple of the Divine Mad Man gaan bezoeken. Deze tempel is gewijd aan de vruchtbaarheid. Voor een goed verhaal daarover, volg de link. Ik zal na afloop van het uitje waarschijnlijk wel weer vol verhalen zitten over hoe het was.